Bu derste, okuma hızımızı en çok sınırlayan alışkanlıklardan biri olan iç seslendirmeyi (subvokalizasyon) ve bu alışkanlığı etkili bir şekilde nasıl azaltacağımızı detaylıca öğreneceğiz.
İç Ses Nedir?
İç ses, okurken kelimeleri zihnimizde sessizce telaffuz etme veya mırıldanma alışkanlığıdır. Birçoğumuz, özellikle yeni bir dil öğrenirken veya zor bir metni okurken, kelimeleri içimizden tekrar ederiz. Bu, başlangıç seviyesindeki okuyucular için anlamayı kolaylaştırsa da, ileri okuma seviyelerinde bir engel teşkil eder. Çünkü zihinsel seslendirme, okuma hızımızı konuşma hızımızla sınırlar (genellikle dakikada 150-250 kelime arası). Gözlerimiz, beynimizden çok daha hızlı bilgi işleme kapasitesine sahipken, iç ses bu potansiyeli kullanmamızı engeller. Kelimeleri tek tek duyma ihtiyacı, okuma akıcılığımızı keser ve bir bakışta birden fazla kelimeyi algılamamızı zorlaştırır.
İç Sesi Susturma Teknikleri
İç sesi tamamen yok etmek mümkün olmasa da, onu büyük ölçüde azaltarak okuma hızımızı artırabiliriz. İşte bu konuda kullanabileceğiniz bazı etkili teknikler:
-
Metin Takipçisi Kullanma:
Parmağınızı, kaleminizi, bir işaretleyiciyi veya hatta bir kredi kartını kullanarak gözünüzü metinde takip ettirme tekniği, iç sesi susturmada oldukça etkilidir. Gözleriniz, takipçinin ritmine uyum sağlayarak daha hızlı ve kesintisiz ilerler. Bu, beynin kelime kelime seslendirme fırsatını azaltır çünkü gözler sürekli hareket halindedir ve kelimeleri "dinlemeye" zaman kalmaz. Bu aynı zamanda gözün geri dönüşlerini (regresyonları) de engellemeye yardımcı olur.
-
Mırıldanma/Sayma Tekniği:
Bu teknik, iç sesinizi "meşgul ederek" dikkatini okuduğunuz kelimelerden uzaklaştırmayı hedefler. Okurken dilinizi veya dudaklarınızı hafifçe oynatarak anlamsız sesler çıkarabilir (örneğin, "lalala" veya "hmm") ya da basitçe 1'den 10'a kadar sayabilirsiniz. Bu, beyninizin seslendirme merkezini başka bir aktiviteyle meşgul eder ve okuduğunuz kelimeleri zihninizde tekrar etmenizi engeller. Başlangıçta biraz garip hissettirse de, zamanla oldukça etkili olduğunu göreceksiniz.
-
Hızlı Okuma Yazılımları ve Uygulamaları:
Günümüzde birçok hızlı okuma uygulaması ve yazılımı bulunmaktadır. Bu araçlar genellikle ritmik okuma (Spritz, Bionic Reading vb.) prensibiyle çalışır. Kelimeleri veya kelime gruplarını ekranda belirli bir hızda ve sırayla göstererek gözünüzü belirli bir ritme alıştırır. Bu tür uygulamalar, iç sesi kırmada oldukça yardımcı olabilir çünkü kelimeleri kendi hızınızda seslendirmeye zaman tanımazlar, sürekli akış halindedirler.
-
Anlamayı Kaybetmeden İç Sesi Azaltma:
İç sesi azaltırken anlama oranımızı düşürmekten çekinebiliriz. Ancak unutmayın ki beynimiz, kelimeleri seslendirmeden de anlamlandırabilir. Birçoğumuz bir filmi izlerken veya bir sohbeti dinlerken söylenenleri içimizden tekrar etmeyiz, direkt olarak anlarız. Okumada da benzer bir yeteneği geliştirmemiz mümkündür. Odaklanma ve gruplama egzersizleriyle birlikte, iç sesi azaltma çalışmaları anlama oranınızı etkilemeden hızınızı artıracaktır. Pratik yaptıkça, beyniniz kelimeleri doğrudan anlamlandırma becerisini geliştirecektir.